Rosatom’un Özbekistan'ın Cizzak bölgesi Fariş İlçesi'nde inşa edeceği RITM-200N reaktörlü Düşük Güçlü Nükleer Enerji Santrali (NGS) inşaatının ilk aşamasına, güç ünitesinin temel kazısıyla başlandı.
Temel kazısı için yapılan törene, Rosatom Genel Müdürü Aleksey Lihachev ve Uzatom Başkanı Azim Ahmedhocayev’in yanı sıra Atomstroyexport A.Ş.’nin Başkan Yardımcısı ve Özbekistan’daki nükleer enerji santrali inşaatı Proje Direktörü Pavel Bezrukov, Özbekistan NGS İnşaat Direktörlüğü Müdürü Abdicemil Kalmuratov ve bölge başkanı Uluğbek Mustafoyev katıldı. Törende inşaat sahasında ilk zemin kazısı gerçekleştirildi. Santral için yaklaşık 1,5 milyon metreküp zemin kazılacak ve temel çukurunun derinliği 13 metre olacak.
Rosatom Genel Müdürü Aleksey Lihachev, törende yaptığı konuşmada şunları kaydetti: “Bugün, Özbekistan'da nükleer enerji üretimi projesinin uygulanmasında yeni bir aşama başlıyor. Tüm yurt dışı projelerimizde olduğu gibi, Düşük Güçlü Nükleer Enerji Santral inşaatında da yüksek düzeyde yerelleştirme öngörülüyor. Çalışmalar Özbekistanlı alt yüklenici kuruluşlar tarafından yürütülüyor. Rosatom, hizmet ömrü en az 60 yıl olacak santrali inşa edecek ve işletilmesi sırasında gerekli tüm desteği sağlayacak. Önümüzde verimli ve karşılıklı yarar sağlayan onlarca yıl sürecek bir işbirliği var.”
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin'in mayıs ayında Özbekistan'a yaptığı ziyaret sırasında, iki ülke liderlerinin huzurunda Özbekistan'da nükleer santral inşaatına ilişkin hükümetler arası anlaşmada değişiklik yapılmasına dair protokol imzalanmıştı. İki ülke arasındaki iş birliğinin kapsamını genişleten protokol, Rus projelerine dayalı hem büyük hem de küçük nükleer santrallerin inşasını öngörüyor.
Rosatom, 13 Mayıs 2025 tarihinde Cizzak’ta yapılacak santralin reaktör ekipmanlarının üretimine de başladı. Bu kapsamda, RITM-200N reaktörün gövdesini oluşturacak 205 ton ağırlığında özel alaşımlı çelikten bir külçe döküldü. Proje dahilinde, mühendislik araştırmaları, tasarım ve inşaat-montaj üssünün inşası çalışmaları da devam ediyor. 2025 yılının sonuna kadar, Küçük Güçlü Nükleer Enerji Santrali için proje belgeleri geliştirilecek ve Özbekistanlı makamların incelemesine sunulacak.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, bu yılın Mayıs ayında iş birliği mutabakatına varmıştı. 26 Eylül 2025 tarihinde Moskova'da düzenlenen “Dünya Atom Haftası” uluslararası forumunda, Rosatom ile Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'na bağlı Atom Enerjisi Ajansı (Uzatom) arasındaki iş birliğinin genişletilmesine dair belgeler imzalanmıştı. Projenin, VVER-1000 3+ nesil bazında iki büyük güçlü ünite ve her biri 55 MW gücünde RITM-200N reaktörlü iki üniteden oluşturulması kararlaştırıldı. Taraflar ayrıca küçük ve büyük güçlü nükleer santraller için yakıt tedarikine ilişkin sözleşmelerin ana koşullarını da imzaladılar.
Proje, aynı sahada hem büyük hem de küçük güçlü nükleer santral ünitelerinin inşa edildiği dünyadaki ilk proje olacak. Düşük Güçlü Nükleer Enerji Santrali’nde ilk beton dökümüne 2026 baharında başlanması hedefleniyor.
