Türkiye’de vergi denetiminde yeni bir dönem başlıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Denetim Kurulu’nun (VDK) geliştirdiği yapay zekâ destekli KURGAN sistemiyle artık geçmişe dönük ve yıllar sonra yapılan denetimlerin yerine anlık, risk odaklı ve veriye dayalı inceleme modeli hayata geçiriliyor.
KURGAN Nasıl Çalışıyor?
Yeni sistem üç temel adım üzerinden işliyor:
-
Anlık Tarama: Tüm ticari işlemler eşzamanlı olarak taranıyor.
-
Risk Puanlama: Her işlem için bir risk skoru belirleniyor.
-
İnceleme Havuzu: Riskli görülen işlemler otomatik olarak denetim havuzuna aktarılıyor.
Bu yöntem sayesinde, örneğin depoda olmayan bir malı satmış gibi gösteren şirketler, saniyeler içinde tespit edilebilecek.
Kırmızı Çizgiler: Hangi İşlemler Riskli?
KURGAN’ın denetim radarına takılan başlıca kriterler şöyle sıralanıyor:
-
Sahte Belge: Gerçek işlem olmadan düzenlenen belgeler
-
Tutarsız Beyan: Beyannameler arası mantıksal hatalar
-
Stok Uyumsuzluğu: Kaydi ve fiili stok arasındaki farklar
-
Sektörel Sapma: Sektör ortalamalarına göre olağandışı kâr/zarar oranları
-
E-Belge Hataları: Dijital kayıtlardaki uyumsuzluklar
-
Geçmiş Sicil: Önceki inceleme ve cezalar
1 Ekim Sonrası Yeni Yaptırımlar
Yeni sistemin devreye girmesiyle birlikte, özellikle sahte belge kullanımı konusunda önemli değişiklikler yapılacak. Artık “bilmeden kullandım” savunması kabul edilmeyecek. Cezalar ağırlaştırılırken, kasıtlı kullanım esas alınacak.
Öne çıkan yaptırımlar:
-
3 kat vergi ziyaı cezası (KDV ve Gelir/Kurumlar Vergisi)
-
8 yıla kadar hapis cezası
-
Kamu alacağı için teminat talebi
-
Teminat verilemezse ihtiyati haciz
İş Dünyası İçin Yol Haritası
Uzmanlar, şirketlerin bu yeni dönemde riskten uzak kalması için şu adımları öneriyor:
-
E-belgelerde düzenli tutarlılık kontrolü yapılmalı.
-
Stok kayıtları sık sık fiili stoklarla karşılaştırılmalı.
-
Beyannameler arası uyum titizlikle sağlanmalı.
-
Yılda en az bir kez bağımsız dış denetim yapılmalı.
-
Riskli görülen işlemler öncesinde mutlaka mali müşavir veya danışmanla görüşülmeli.
VİDEOYU İZLEYİN
