İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca, 2013 yılından beri, 150’den fazla kadın çalışanı bulunan işverenlerin kreş açması zorunlu. İşverenler bu yükümlülüklerini, mevcut kreşlerden hizmet satın almak veya başka işverenlerle ortak kreş açmak suretiyle de yerine getirebiliyorlar.
Mevzuat uyarınca, çalışanlara sağlanan her türlü menfaat üzerinden gelir vergisi ve sosyal güvenlik primi kesiliyor. İşverenlerin çalışanlarına sağladıkları kreş yardımının, asgari ücretin yüzde 15’ine (304 TL’ye) kadar olan kısmı, gelir vergisine esas kazançlardan düşülüyordu.
Bu yıl konuyla ilgili iki değişiklik yapıldı. İlki, mayıs ayında çıkartılan bakanlar kurulu kararıyla yüzde 15 oranı yüzde 50’ye çıkartıldı. Böylece, işverenlerin işçi başına aylık bin 15 liraya kadar olan kreş yardımları vergiden muaf tutuldu.
Bir çalışanına kreş yardımı yapan da yararlanacak
İkinci değişiklik ise Gelir Vergisi Kanunu’na bir bent eklenerek gerçekleştirildi. (23. madde, 1. fıkra 16. bent) Kreş yardımında, gelir vergisi istisnasının kapsamı genişletildi. Daha önce sadece 150’den fazla işçi çalıştırdığı için yasal zorunluluk nedeniyle kreş yardımında bulunan işverenlere sağlanan vergi istisnası, zorunlu olmadığı halde kreş yardımı yapan tüm işverenlere de getirildi. Dolayısıyla sadece bir işçisine kreş yardımı yapan işveren de istisnadan yararlanabilecek.
Kreş hizmetinin işverenin kendi iş yerinde veya kendisine ait başka bir yerde verilmesi halinde, yapılan masrafın tamamı vergiden muaf tutulacak. İşveren mevcut kreşlerden hizmet satın almak suretiyle kreş yardımı yaparsa, işçi başına aylık olarak, kreşe ödediği paranın bin 15 liraya kadar olan kısmı için vergi ödemeyecek.
Nakit ödemeler vergiye tabi
İşçiye kreş yardımı nakit ödeme şeklinde yapılırsa ücret olarak kabul edilecek ve bu durumda en az yüzde 15 oranında gelir vergisi kesintisi yapılacak. Vergi muafiyetinden yararlanabilmek için kreş ödemesinin doğrudan hizmet satın alınan kreş veya gündüz bakımevine yapılması gerekiyor.
Örneğin 5 bin lira brüt ücretle çalışan bir kadın işçi için aylık bin 200 lira kreş yardımı yapılıyorsa, bunun bin 15 liraya kadar olan kısmı vergiden istisna tutulacak. Üst sınırı aşan 185 lira için 28 lira gelir vergisi ödenecek. Bin 200 lira doğrudan işçiye ödenirse bu durumda en az 180 lira gelir vergisi ödenmesi gerekecek.
Prim kesintisi yapılmayacak
Maliye Bakanlığı’nın haziran ayında yayımladığı konuyla ilgili tebliğinde, kreş yardımı doğrudan kreş işletmecisine yapılsa bile bordroda asıl ücret ile birlikte gösterilmesi öngörüldü.
Bu durum uygulamada tereddütlere yol açtı. Sosyal güvenlik il müdürlükleri, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK), işverenin yaptığı kreş yardımından prim kesintisi yapılıp yapılmayacağını sormaya başladı. Bunun üzerine SGK geçen hafta il müdürlüklerine bir yazı gönderdi. Yazıda, gelir vergisi yönünden kreş yardımının ücret bordrosunda gösterilmesinin, kreş yardımı tutarının prime esas kazanca dahil edilmesini gerektirmediği belirtildi.
Buna göre, kreş hizmeti veren işletmelere, işçilerin çocukları için yapılan kreş ödemeleri, tutarı ne olursa olsun prim kesintisine tabi tutulmayacak.
Erkek çalışanlara kreş yardımı
Erkek çalışanlara yapılan kreş yardımı konusunda ise farklı bir uygulama söz konusu olacak. Anne öldüğü için çocuğuna kendisi bakan erkek çalışanlara yapılan kreş yardımları hem vergiden, hem de sosyal güvenlik priminden muaf olacak. İşverenlerin diğer erkek çalışanlar için yaptığı kreş yardımı için ise vergi istisnası uygulanmayacak. Ancak, prim kesintisinden muaf tutulacak.
Yapılan düzenlemenin ne anlama geldiğini örnekle anlatalım. Bir işveren normalde çalışanlarının çocukları için örneğin ayda 500 lira kreş yardımı yaptıysa, bunun için en az yüzde 15 oranında (75 lira) vergi, yüzde 29.5 oranında (147.50 lira) sosyal güvenlik primi ödemek zorunda. Fakat uygulanan teşvik dolayısıyla işveren 500 liralık kreş yardımı için bu vergi ve primleri ödemekten kurtuluyor.
(Habertürk)
