Yıllık tüketici enasyonu yüzde 15.01’e kadar çekildi. Geçen yıl ağustos ayında yıllık enasyon yüzde 17.9’du. Geçen yıl ekim ayında yıllık enasyon yüzde 25.24’e kadar yükselmişti. Geçen ay itibarıyla enasyon geçen on aylık süreçte on puan geriledi. Hatırlanacağı üzere geçen yıl ağustos ayında yaşanan kur şoku nedeniyle yatlama davranışları bozulmuş ve aylık enasyon yüzde 2.30 ile ağustos ayları özelinde son 15 yılın rekor seviyesine çıktı. Geçen yıl eylülde aylık enasyon yüzde 6.30 ve ekimde yüzde 2.67 ile oldukça yüksek düzeylerde gerçekleşti. Kasım ve aralıkta ise aylık tüketici yatlarında düşüş yaşandı. İniş çıkışlı bir enasyon yolculuğu sonrası geçen ay itibarıyla yukarı da belirttiğimiz üzere yıllık pahalılık düzeyi yüzde 15’e kadar çekildi.
SEPETİN YÜZDE 58’İ EL YAKTI
Ancak geçen ay tütün ürünleri ve alkollü içecekler grubu ile doğalgaza yapılan zamlar nedeniyle baz etkisine rağmen son 16 yılın en pahalı ağustos ayını yaşadık. Ağustos 2019’da aylık enasyon yüzde 0.86 oldu. Söz konusu ayda en çok zamlanan ürün grubu yüzde 19.11 ile alkollü içecekler ve tütün grubu oldu. Bu ürün grubunda yıllık enasyon oranı yüzde 41.4 olarak hesaplandı.Bundan sonra en çok zamlanan mal ve hizmet grubu yüzde 4.26 ile eğitim oldu. Okulların açılma arifesine gelen ağustos ayında özel üniversite ücreti tek bir ayda yüzde 16.35 oranında zamlandı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) enasyon sepetinde yer alan 418 mal ve hizmetten; 43 maddenin ortalama yatlarında değişim olmazken, 243 maddenin ortalama yatlarında artış, 132 maddenin ortalama yatlarında ise düşüş oldu. Böylece alışveriş sepetinin yüzde 58’i zamlandı.
ÇAY, TUZ, YUMURTA ZAMLANDI
TÜİK verilerine göre ağustosta en çok zamlanan ürün yüzde 23.35 ile salatalık oldu. Sigaralar yüzde 20.44 zamlandı. Domatesin yatı yüzde 12.73, sarımsağın yatı yüzde 10.95, yumurtanın yatı 6.05, limonun yatı yüzde 4.92, tuzun yatı yüzde 3.59 ve çayın yatı da tek bir ayda yüzde 3.85 arttı. Ağustosta mutfak enasyonu negatif geldi. Bu ürün grubunda yatlar genel düzeyi yüzde 0.77 azaldı. Yıllık mutfake nasyonu yüzde 17.22 oldu. Ancak düşüş işlenmemiş gıda yatlarındaki gerilemeden kaynaklandı. Malum yaz aylarının gelmesiyle mevsimlik ürünlerin yatlarında hızlı gerilemeler yaşanıyor. İktisatçı, Yazar Dr. Mah Eğilmez, Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede, “Ağustos ayında enasyon TÜFE’de (Tüketici yatları endeksi) yüzde 0.86 arttı, Yİ-ÜFE’de (Yurtiçi üretici yatları endeksi) yüzde 0.59 azaldı. Böylece 12 aylık TÜFE yüzde 15.01’e Yİ-ÜFE de yüzde 13.45’e gerilemiş oldu. İstanbul’da İTO Ücretliler Geçinme Endeksinin (perakende yatlar) yüzde 2.53 arttığı ağustos ayında TÜFE’nin yüzde 0.86 artması oldukça tuhaf” dedi.
