Son bir yıllık dönem içinde elektrik faturalarındaki, “enerji” bedeli azalırken, “dağıtım”, “kayıp bedeli” ve “sayaç okuma” gibi bedellerin pahalandığı ortaya çıktı. “Dağıtım bedeli” yüzde 38, “kayıp bedeli” yüzde 65 zamlanınca faturalara binen yük arttı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın, “Enerji ve Tabii Kaynaklar Görünümü” raporuna göre, elektrik faturalarındaki asıl ücreti oluşturan “enerji bedeli”, Eylül 2014’te 20.77 kuruş/kWs iken 2015’te bu ücret Eylül sonu itibarıyla 19.85 kuruşa geriledi.
Konut elektriğinde enerji bedeli düşerken, yan kalemlerden “dağıtım” 1.12 kuruş artarak 4.01 kuruşa çıktı. Böylece şirketlerin elektrik dağıttıkları faturalara bindirdikleri bedel 1 yılda yüzde 38 arttı.
Hatlardan kaybolan ve bedeli tüketiciye yüklenen rakamı ifade eden, “kayıp bedeli” de yüzde 65 zamlanarak 5.52 kuruş/kWs’e çıktı. Sayacı okunduğu için tüketiciden alınan para ise yüzde 9 arttı.
Bir yıl içinde faturalardan kesilen TRT payı 0.03 kuruş, “enerji fonu” Kws başına 0,02 kuruş, Perakende Hizmet Bedeli 0,11 kuruş zamlandı.
Yüzde 10’luk gizli zam
Böylece, Eylül 2014-Eylül 2015 periyotları arasında enerji bedelinin ucuzlamasına karşın, elektrik için ödenen toplam ücret, kWs başına 36.53 kuruştan 39.76 kuruşa çıkmış oldu. Sanayiye verilen elektrik de 1 yılda 2-4 kuruş pahalandı. Sanayi elektriğinde de faturalara yansıyan toplam zam, enerji bedelini geride bıraktı. 1kWs başına kuruşla ifade edilen yan bedeller, faturalara yansıdığında önemli meblağlar oluşturdu.
Doğalgaz faturalarında çıplak enerji bedelinin yanında sadece bir tane yan bedel “dağıtım bedeli” adı altında yer alırken, elektrik faturalarındaki yan kalemler ise sekizi buldu.
Asgari ücrete göre...
Bakanlığın raporunda, elektrik faturalarının asgari ücrete göre payının azaldığına dikkat çekilerek, “200 kWh’lik elektrik tüketim maliyetinde 2004-2015 Eylül dönemi arasında iki kat artış gözlenirken asgari ücrette bu yıllar arasında 3,3 kat artış olduğu görülmektedir. Ancak, 2004’te yüzde 10.4 olan asgari ücret içindeki pay, 2015 Eylül sonu itibarıyla yüzde 7.9’a kadar düşmüştür” denildi.
‘Bazı masraflar yasal değil’
Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar, kayıp-kaçak bedelinin tüketiciye yansıtılmasına karşı mücadelelerinin sürdüğünü, Danıştay’da açılan davanın henüz sonuçlanmadığını kaydetti.
Başkan Çakar, “Bu kalemlerden bazıları yasal, bazıları değil. Enerji fonu, sayaç okuma gibi kalemler yasal değil. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) kararıyla konmuş. Yasal dayanağı yok. Sayaç okuma gibi bedellerin yeniden değerlendirilmesi gerekiyor” diye konuştu.
