Türkiye’de en son 2010 yılında görülen ve nesli tükenme tehdidi altında olan telli turnalar, Kastamonu’da sürü halinde gezerken görüldü. Doğa fotoğrafçıları, gördükleri telli turnalar karşısında şaşkınlıklarını gizleyemedi.
Türk kültürünün hüzün taşıyan kanatlısı telli turnalar, eskiden olduğu gibi artık Anadolu’nun dört bir tarafında yaşamıyor. Bolluk ve bereketin simgesi telli turnalardan Anadolu’da sadece 16 tür kaldı. Doğa Fotoğrafçısı Cebrail Keleş, birkaç gündür Kastamonu semalarında uçan telli turnaları fotoğraflamayı başardı. Kaçak avcılık, besin azlığı ve tarımda kullanılan kimyasal ilaçlar nedeniyle nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalan telli turnalar, Doğal Hayatı Koruma Vakfı Türkiye (WWF) tarafından nesli koruma altına alındı. Türkiye’de 1977 yılından itibaren avlanması yasak olan bu kuşlar, yapılan tüm uyarılara rağmen hâla kaçak olarak avlanıyor.
Koruma altına alınan telli turnaların yok olması durumunda doğal zincirin, doğadaki dengenin bozulacağı ve bunun diğer türlere birebir ve diyalektik etki etmesi bekleniyor. Dünyada ortalama 10 farklı turna türü bulunuyor. Bu türlerden allı turna (flamingo), telli turna, Anadolu turnası ve dağ turnaları Türkiye’de yaşıyor ve kuluçkalarını Muş’un Bulancık Ovasında tamamlıyor. Ancak bu turnalardan telli turnalar yok olma sınırında bulunuyor. Avrupa ve Ön Asya’da yalnızca Muş Bulanık Ovası’nda görülen telli turnalar, Kastamonu bölgesinde de sürü halinde gezerken görüldü.
“TELLİ TURNA BEŞ YIL SONRA İLK KEZ KASTAMONU’DA GÖRÜLDÜ”
Dünyada nesli tükenme tehlikesi altında olan ve Türkiye’de 2010 yılından sonra görülemeyen telli turnalar, Kastamonu semalarında sürü halinde gezerken fotoğraflandı. Çalılık ve sulak alanlarda gezen telli turnaların fotoğrafını, Doğa Fotoğrafçısı Cebrail Keleş çekti.
Kastamonu’da doğa fotoğrafçılığı yapan doğasever birisi olduğunu belirten Doğa Fotoğrafçısı Cebrail Keleş, “Özellikle hafta sonları Kastamonu ve civarındaki doğal hayatı fotoğraflamaya çalışıyorum. En son fotoğrafladığımda kuş türü olarak telli turna kuşunu fotoğrafladık. Daha sonra telli turna kuşunun ülkemizde çok önemli bir kayıt olduğunu ornitolog (kuş uzmanı) arkadaşlarımız belirtti” dedi.
“BÖYLE GİDERSE TELLİ TURNALAR SADECE TÜRKÜLERDE UÇACAK”
Fotoğrafladığı kuşların yapılan incelemeler sonucu telli turna olduğunu tespit ettiğini ifade eden Keleş, “Telli turnalar, en son 2010 yılında ülkemizde görülmüş ve koruma altına alınmış. Türkiye’nin Kuşları adlı internet sitelerinde yaptığımız araştırmalarda, Muş’un Bulancık Ovasında 11 telli turna üreme alanı seçiyor. Telli turnalar, dünyada nesli tükenmekte olan kuşlardan biridir. İlerideki nesle, sadece şarkılar veya türkülerde duydukları telli turnayı bugün Kastamonu’da canlı olarak görmesi bizleri çok mutlu etti. Doğaseverler, bu kadar yoğun bir popülasyonu olmasını büyük bir sevinçle karşıladılar” diye konuştu.
2010 yılından bu yana Türkiye’de telli turnaların kaydının alınmadığını öğrendiklerini açıklayan Cebrail Keleş, “Yani, telli turnaya ülkemizde, 2010 yılından bu tarafa rastlanılmamış. Bir fotoğrafçı olarak, telli turnanın bu kadar yoğun ve en az bizim gözlemlediğimiz kadarıyla 200 üzerinde olması bizleri, büyük şaşkınlığa ve sevince boğmuştur. Ülkemizde telli turnanın sadece doğu bölgelerimizde çok nadir görülmesi ve 2010 yılına kadar da ülkemizde hiç görülmemesi bugün için bizim şaşkınlığımızı bir kat daha artırdı. Elimizde şu an telli turna ile ilgili çok fazla sayıda görüntü var. Bilimsel araştırma yapılması için yetkilileri, Kastamonu ve civarındaki telli turna popülasyonunu araştırmaya davet ediyorum” diye konuştu.
Türk kültürünün hüzün taşıyan kanatlısı telli turnalar, “Havalanma telli Turnam/ Uçup gitme yele karşı/ Zülüflerin tel tel olmuş/ Döküp gitme yele karşı...” gibi şarkılara konu olmuştu.
